Demokrate Budva: Paštrovska gora da bude zaštićeno područje
Izvor: Vijesti
Autor: Vuk Lajović
Foto: Screenshot/Google Maps
Budvanske Demokrate podnijele su Skupštini opštine Budva incijativu za donošenje Deklaracije o zaštiti područja Paštrovska gora.
Incijativu je podnijela odbornica te partije u budvanskom parlamentu Dragana Kažanegra Stanišić.
-Paštrovska gora je naziv za dio crnogorskog primorskog planinskog lanca, smještenog između dva Nacionalna parka “Lovćen” i “Skadarsko jezero”.
To je prirodna oaza u centralno-južnom dijelu Crne Gore sa lijepim prastarim selima, spomenicima kulture i prirodnim pejzažima.
Područje izuzetno bogate flore i faune čini jedinstveni biodiverzitet , uz sve navedeno, predstavlja prostor od opšteg interesa.
O njenom značaju i ugroženosti svjedoči izvještaj renomirane organizacije “Europa Nostra" iz Haga, koja je podržana od strane zvaničnih evropskih institucija-navela je Kažanegra Stanišić.
Ona traži se da se na području Paštrovske gore zabrani izvođenje investicionih projekata koji na bilo koji način ugrožavaju kulturno-istorijske i prirodne resurse kojim obiluje ovaj predio, a koji čine temelj razvoja ruralnog ujedno i održivog turizma kojem kao turistička destinacija težimo.
-U obrazloženju podnošenja inicijative za donošenjem ovakve Deklaracije najbolje je citirati dio Deklaracije o ekološkoj državi Crnoj Gori koji glasi: "Svjesni duga prema prirodi, izvoru našeg zdravlja i inspiraciji naše slobode i kulture, posvjećujemo se njenoj zaštiti u ime sopstvenog opstanka i budućnosti potomstva. Prihvatimo da nijedna razlika među nama nije toliko velika koliko su velike promjene kojima je izloženo naše prirodno okruženje. Bez obzira na naša nacionalna, vjerska, politička i druga ubjeđenja i osjećanja, znamo i prihvatimo da su dostojanstvo i svetinja ljudskog bića organski povezani sa svetinjom i čistotom prirode"-navela je Kažanegra Stanišić i dodala:
-Posebno se kao građanka, ne samo kao odbornica osjećam odgovornom da preduzmem i odlučim se na ovaj korak imjuću u vidu da su najrenomiranija institucija iz Haga Europa Nostra – evropski glas civilnog društva posvećen kulturnoj i prirodnoj baštini – i European Investment Bank Institute (Institut Evropske investicione banke) uvrstili Paštrovsku goru u jedanaest najugroženijih područja u Evropi , pritom naglašavajući da ona predstavlja dio evropske kulturne baštine,ne samo naše.
Dio njihovog izvještaja vam prenosim integralno: "Selekcija je sprovedena na osnovu izuzetnog značaja i kulturne vrijednosti svakog od nominovanih lokaliteta kao i na osnovu ozbiljne opasnosti sa kojima se oni danas suočavaju.
Nivo angažovanosti lokalne zajednice kao i nivo posvećenosti javnih i privatnih relevantnih subjekata očuvanju ovih lokaliteta su razmotreni kao krucijalne dodatne vrijednosti. Još jedan kriterijum selekcije bio je potencijal ovih lokaliteta da služe kao katalizatori održivog razvoja i alatke za promociju mira i dijaloga u okviru njihovih zajednica i širih regiona.
Ugroženih 11 lokaliteta baštine su ušli u uži izbor odlukom međunarodnog Savjetodavnog panela sačinjenog od eksperata iz oblasti istorije, arheologije, arhitekture, konzevacije, projektne analize i finansija. Nominacije za program 7 Most Endangered su podnijete od strane organizacija članova, pridruženih organizacija ili individualnih članova Europa Nostre iz cijele Evrope kao i članova European Heritage Alliance.
Kulturni pejzaž Paštrovske gore Paštrovska gora je prirodna oaza u centrano-južnom dijelu Crne Gore sa lijepim prastarim selima, spomenicima kulture i prirodnim pejzažima. Paštrovska gora je područje sa planinama, dolinama i brdima iznad priobalnog pojasa regije Paštrovića.
Ovo područje je naseljeno od antičkih vremena i obiluje brojnim lokalitetima sa pre-hrišćanskim grobnicama"-istakla je ona.
Prema njenim riječima Paštrovska gora se satoji od mnogo sela koja se odlikuju arheološkim ostacima i istorijskim zdanjima raznih kultura iz različitih istorijskih faza, uključujući ilirski, srednjovjekovni, mletački i austro-ugarski period.
-Manastir Duljevo, koji datira iz 12 vijeka, crkva Svete Gospođe, koja datira iz 14 vijeka, kao i tvrđava Kosmač, sagrađena u 19 vijeku, među najvažnijim su lokalitetima kulturne baštine na Paštrovskoj gori.
Svi ovi spomenici su okruženi sa izrazitim prirodnim nasleđem, kombinujući blizinu obalnog područja, šumske predjele, riječice i vodopade. Zemljotres koji se dogodio 1979 godine je značajno uticao na područje Paštrovske gore.
Od tada, mnogi spomenici su ostali uništeni. Osim toga, kulturni i prirodni pejzaž Paštrovske gore je ugrožen potencijalno štetnim razvojnim projektima, i to planom da se instalira vjetro-park sa 18 turbina, kao i planom da se sagradi motorna cesta sa četiri trake, pri čemu oba projekta zahtijevaju uspješnu izradu procesa potpune procjene uticaja na životnu sredinu, u skladu sa međunarodnim standardima-navela je Kažanegra Stanišić.
Podsjeća da je 2021, grupa građana iz svih krajeva Budve započela kampanju za proglašenje Paštrovske gore zaštićenom zonom.
-Kampanja je podržana od strane nevladinih organizacija kao što su Expeditio, Bauo i Udruženje Paštrovića.
Ova grupa građana je nominovala Kulturni pejzaž Paštrovske gore za program "7 Most Endangered" za 2023 godinu.
Oni zagovaraju alternativne strategije i projekte održivog razvoja zasnovane na dobrima koja su sada ugrožena. Kulturna i prirodna baština ovog područja treba da bude očuvana i razvijana kroz bliske konsultacije sa lokalnom zajednicom.
Savjetodavni panel programa “7 Most Endangered” se “pridružuje zabrinutosti lokalne zajednice i lokalnih eksperata, podvlačeći potrebu za iznalaženjem alternativnih i nedestruktivnih rešenja za buduće razvojne projekte, koja trebaju ozbiljno uzeti u obzir vrijednosti i značaj bogate prirodne i kulturne baštine na Paštrovskoj gori”.
Izvršni predsjednik Europa Nostre prof. dr Hermann Parzinger je naveo: “Ovaj uži izbor pokriva široku raznolikost spomenika i lokaliteta baštine koji su suočeni sa različitim vrstama ozbiljnih prijetnji.
Lokalne zajednice i organizacije civilnog društva su duboko posvećene očuvanju ovih izuzetnih primjera našeg zajedničkog nasleđa, ali im je potrebna šira podrška.
Prema tome mi pozivamo lokalne, regionalne, nacionalne i evropske relevantne subjekte, i javne i privatne, da udruže snage sa Europa Nostrom i našom mrežom članova i partnera sa ciljem da obezbijede izglednu budućnost za ove lokalitete koji su prošli u uži izbor”.
Svaka dalja arumentacija bila bi suvišna nakon ovakvih riječi i upozorenja od strane relevantnih evropskih institucija, te stoga predlažem da Deklaraciju usvojimo jednoglasno na korist svih građana i budućih generacija-zaključila je ona.
