Radulović planski gasi "Crnogorsku plovidbu"?
Izvor: Vijesti
Autor: Siniša Luković
Foto: Naslovna Crnogorskaplovidba
Iako je u javnosti saopštilo da sprovodi program spašavanja pomorske kompanije Crnogorska plovidba iz Kotora od bankrota, Ministarstvo pomorstva (MP) već je realizovalo dio scenarija iz “Plana restrukturiranja brodarskih društava Crne Gore” koji je izrađen za potrebe tog resora u martu ove godine, a koji se zove “Programirano gašenje Crnogorske plovidbe AD”.
Ovaj scenario podrazumijeva postepeno urušavanje kompanije koja je 100 odsto u državnom vlasništvu, kako bi se njeni najvrjedniji resursi - dva trgovačka broda nosivosti po 35.000 rona, prebacili u Barsku plovidbu u kojoj država vlasništvo dijeli sa značajnim brojem privatnih, manjinskih akcionara.
Pokazuje to “Ekonomska finansijska analiza Barske plovidbe AD Bar i Crnogorske plovidbe AD Kotor” u koju “Vijesti” imaju uvid.
Dokument zvaničnog naziva “Plan restrukturiranja brodarskih društava Crne Gore”, napisan na nešto preko 90 stranica, iako se zvanično kao njegov autor navodi Institut sertifikovanih računovođa Crne Gore (ISR), zapravo je izradila firma “Računovođa” d.o.o. iz Podgorice, čiji je osnivač i vlasnik ISR.
Analizu je naručilo Ministarstvo pomorstva koje je i odabralo ISR da je uradi, a platile su je dvije brodarske kompanije.
Foto: Siniša Luković/Vijesti
Ministarstvo pomorstva na čijem je čelu Filip Radulović (Pokret Evropa sad), najavilo je završetak analize u septembru prošle godine, kada je Radulović rekao da na tom modelu “radi nekoliko profesora Ekonomskog fakulteta” i da će on biti gotov za “četiri do šest sedmica”.
Posao je na kraju odradila podgorička firma u vlasništvu ISR - organizacije na čijem sajtu stoji da je “samoregulatorno, nezavisno, dobrovoljno profesionalno Udruženje” računovođa i revizora.
Njihov dokument završen je krajem marta i dostavljen izvršnim direktorima Barske plovidbe (BP) Borisu Mihailoviću i Crnogorske plovidbe (CP) Vladimiru Tadiću, odnosno Ministarstvu pomorstva.
Ministarstvo je dokument do sada držalo van domašaja javnosti, iako su mnogi zainteresovani subjekti iz domena pomorstva tražili da Radulović javno predstavi analizu i program prestrukturiranja, koji je po njoj odlučilo da sprovede u dvije brodarske kompanije.
Ugovor za 20 dana
Na strani 85 dokumenta do koga su došle “Vijesti”, pod naslovom “Programirano gašenje Crnogorske plovidbe AD”, stoji da to podrazumijeva “zaključenje ugovora o poslovnoj-tehničkoj saradnji između Crnogorske plovidbe AD i Barske plovidbe AD pod sljedećim uslovima: BP uzima u zakup i na upravljanje dva broda koji su u vlasništvu CP a koji su trenutno dati u najam i upošljeni do septembra 2025, s tim da bi se iznos zakupnine utvrdio pod tržišnim uslovima; u zamjenu za preuzete brodove BP bi na ime plaćanja budućih najamnina brodova unaprijed avansno uplatila CP nedostajuća sredstva u iznosu od oko milion eura radi otplate over-draft kredita Prvoj banci Crne Gore, isplatu zarada i ostalih neophodnih operativnih troškova u vezi sa brodovima (troškovi goriva, ulja, rezervnih djelova, potrošnog materijala u vezi sa brodovima); nakon ubiranja prvih najamnina od izdavanja brodova, BP bi vršila povraćaj plaćenog avansa...”.
Foto: Siniša Luković/Vijesti
Napominju da bi “ovaj ugovor mogao biti zaključen u roku od 20 dana”, te da “ovakva vrsta ugovornog aranžmana, kao dvostruko obavezujućeg, ne zahtijeva prethodno odobrenje od strane Agencije za zaštitu konkurencije”.
U međuvremenu, ovo su postale ključne odredbe ugovora o poslovno-tehničkoj saradnji koje su na insistiranje Ministarstva pomorstva, 19. maja prihvatile skupštine akcionara CP koja je 100 odsto u državnom vlasništvu, odnosno BP gdje država ima oko 56 odsto kapitala.
Po njemu, CP je u obavezu da BP do juna naredne godine vrati milion eura koje bi joj uplatila “avansno, u tranšama, shodno dospjelim obavezama Crnogorske plovidbe prema povjeriocima”, kao i da u svemu postupa po instrukcijama i savjetima BP u vezi svih aspekata svakodnevnog vođenja flote kotorske kompanije i njenog upošljavanja na tržištu, kao i da CP ustupa devet odsto svih prihoda koje ostvaruje.
Ovaj ugovor, koji sadrži samo pet članova i nije uobičajen u svjetskoj pomorskoj industriji, odmah su žestoko kritikovali iz Udruženja pomorskih kapetana Crne Gore.
U međuvremenu smijenjeni Odbor direktora CP ga je problematizovao sa stanovišta nekoliko važećih crnogorskih zakona.
Smijenjeni Odbor direktora je optužio Ministarstvo pomorstva da namjerno uništava ovu kompaniju, s ciljem da njena dva broda koji su u potpunosti otplaćeni kineskim kreditorima, prenese u BP i time toj kompaniji olakša tržišnu poziciju i vraćanje kredita za dva broda, koje otplaćuje do 2034.
Radulović je u aprilu poručio da su “našli privremeno rješenje, odnosno potpisivanje ugovora o poslovno-tehničkoj saradnji između Barske i Crnogorske plovidbe, kojim bi se dva broda dala Barskoj u zakup po tržišnim uslovima, a ta kompanija uplatila do milion eura avansa, čime bi se obezbijedio potrebni novac”.
-Te firme bi dogovorile tranše i poslovanje u narednim mjesecima, ali bi se spasila Crnogorska plovidba-poručio je tada Radulović, a 12. maja na konferenciji za novinare ponovio da je ovaj aranžman “spasavanje Crnogorske plovidbe”.
-Došli smo do dobrog rješenja da se potpiše ugovor između Barske i Crnogorske plovidbe i na ovaj način spasavamo Crnogorsku plovidbu od stečaja.
Niko neće ostati bez posla i spasavamo dva broda-.
"Kotor" i dalje zarobljen
Brod “Kotor” Crnogorske plovidbe 15. juna zaustavljen je u američkoj luci Savana zbog ukupno devet proceduralnih i tehničkih nedostataka koje je na njemu utvrdila inspekcija američke Obalne straže.
Zbog toga su se nagomilali ogromni neplanirani troškovi, koji predstavljaju nerješiv problem za CP koja je i prije toga imala problem sa likvidnošću jer je Ministarstvo pomorstva više mjeseci izbjegavalo da joj kao predstavnik vlasnika-države, pravovremeno da saglasnost za produženje revolving kredita kod Prve banke.
BP je od ugovorenih milion, CP do sada uplatila 300.000 eura, jer ni sama nema dovoljno novca da održi likvidnost.
Iako iz menadžmenta BP i CP poručuju da rade sve da brod oslobode, “Kotor” je i dalje zarobljen u Savani jer treba platiti skoro 700.000 dolara raznih troškova koji su se u međuvremenu tamo nagomilali prema raznim dobavljačima, a koji bi u protivnom, mogli pokrenuti sudsku prodaju broda.
Ministarstvo pomorstva tvrdi da nema načina da država izmiri ova dugovanja sopstvene brodarske kompanije koju je MP prethodno uvelo u nelikvidnost, jer bi to po njima bilo kršenje propisa o državnoj pomoći što je značajno u kontekstu u procesa EU integracija Crne Gore...
Otpremnine ili preuzimanje zaposlenih
U nastavku scenarija u “Planu restrukturiranja brodarskih društava Crne Gore” naslovljenog “Programirano gašenje Crnogorske plovidbe AD”, navodi da bi tokom trajanja ugovora o poslovno-tehničkoj saradnji, “BP pokušala da ispregovara sa sedam zaposlenih CP eventualno preuzimanje, ili isplatu otpremnina”.
Foto: Siniša Luković/Vijesti
Ističu da bi BP preuzimanjem dva broda CP, “poboljšala kapacitet za ugovaranje dugoročnih najamnina, te generisala dvaput veće prihode.”
-Imajući u vidu prednje Barska plovidba bi bila u prilici da uredno izmiruje rate kredita prema Exim banci, te da razvije kapacitet za vraćanje sopstvenog duga državi-navode autori Plana, uz napomenu da bi BP sa četiri umjesto sa dva broda kojima sada raspolaže, znatno bolje finansijski poslovala, brže otplaćivala svoj dug državi za rate kineskog kredita koje je Vlada kao garant, u međuvremenu umjesto BP uplatila Exim banci, a što bi imalo za cilj izradu elaborata koji bi dao pozitivne finansijske projekcije poslovanja za naredne tri godine”.
To bi onda, kažu autori Plana, omogućilo da se kod AZZK “pribavi saglasnost za otkup akcija manjinskih akcionara BP do sticanja dvotrećinske većine državnog kapitala u Društvu”, te da bi se sve to moglo sprovesti do kraja 2026.
-Nakon toga, država bi mogla (sudskim ili vansudskim putem, a po izvršenoj procjeni brodova) preuzeti od Crnogorske plovidbe dva broda u svoje vlasništvo, a zatim iste unijeti kao nenovčani ulog u kapital Barske plovidbe AD.
Smatramo da bi se prethodno moglo sprovesti u prvom kvartalu 2027. -navode autori Plana, napominjući da bi to sve “značajno popravilo finansijsko stanje u Barskoj plovidbi AD, kreiralo njenu dugoročnu održivost i stvorilo sposobnost za zaduživanje i proširenje flote kupovinom novih brodova (kolateral na postojećim brodovima, bez dodatnog davanja ili garancija od strane države)”.
-Sa druge strane, Crnogorska plovidba AD bi se postepeno gasila, ostala bez zaposlenih i vegetirala kao pravno lice, a njen dug prema državi ostao bi u značajnoj mjeri nenamiren.
Tek nakon preuzimanja njenih brodova od strane države dug od cca 37 miliona eura bi se smanjio za iznos procjene vrijednosti brodova utvrđen od strane nezavisnog ovlašćenog procjenjivača-opisali su scenario, čiji je dio već primijenjen.
Od četiri crnogorska prekookeanska trgovačka broda samo su brodovi CP “Kotor” i “Dvadesetprvi maj” trenutno “čisti” od opterećenosti kreditnim zaduženjima jer su oni otplaćeni Kinezima, te samo ta dva broda mogu biti eventualni kolateral za nove kredite.
Foto: Crnogorska plovidba
To nije slučaj sa brodovima BP “Budva” i “Bar” koji su otplatom kredita Kinezima “blokirani” kao sredstvo obezbjeđenja kreditnih obaveza do 2034.
Osmišljen recept za socijalno i političko nezadovoljstvo
Autori Plana su za realizaciju scenarija “Programirano gašenje Crnogorske plovidbe” osmislili i recept za amortizovanje već sada narastajućeg nezadovoljstva javnosti u Boki odnosom Ministarstva pomorstva prema državnoj brodarskoj kompaniji.
-U cilju sprečavanja negativnih političkih uticaja (naročitio na lokalu u Kotoru) moglo bi se razmotriti da se izvrši promjena naziva društva ‘Barska plovidba’ AD u ‘Plovidba’ AD, a da se pritom otvori poslovna jedinica ove kompanije koja bi eventualno poslovala sa kancelarijom u Kotoru-stoji u Planu.
Razrađena je ubrzana varijanta gašenja CP koja podrazumijeva da država odmah i bez odlaganja preuzme u sopstveno vlasništvo dva broda te kompanije u zamjenu za njen dug za rate koje su iz državnog budžeta plaćene za kineski kredit.
-Nakon preuzimanja brodova, država bi ih dala na upravljanje Barskoj plovidbi AD po istom principu poslovno-tehničke saradnje kao što je prethodno opisano u Opciji 1-navodi se u Planu.
Tvrde da bi to omogućilo državi da od BP “direktno generiše prihode i djelimično zatvara dugove”, ali i da bi ovakvo brzo uvođenje stečaja u CP “bilo nepopularno, kako sa socijalnog, tako i političkog aspekta”, pri čemu bi državu zbog toga mogla da tuži i Prva banka radi prethodnog postupka njenog dužnika - CP, koju je Ministarstvi pomorstva natjeralo da potpiše kontroverzni ugovor o poslovno-tehničkoj saradnji sa BP.
.jpg)