Festival "Ćirilicom": Temelji književne kulture i pismenosti Crne Gore
Foto: Nikola Todorović
Među najstarijim temeljima književne kulture i pismenosti današnje Crne Gore je “Leksionar i Pontifikal Kotorske biskupije” iz 12. vijeka, a monografija “Leksionar i Pontifikal Kotorske biskupije 1166”, koju je priredila Lenka Blehova Čelebić, predstavlja jedinstveno književno djelo na cijelom Balkanu koje prikazuje i kontinuitet Katoličke crkve, posebno Kotorske biskupije, ocijenio je mr Milorad Durutović iz organizacionog sektora NVO Matice srpske - društva članova u Crnoj Gori, govoreći o monografiji koja je promovisana na festivalu “Ćirilicom” u Budvi.
Autorka Lenka Blehova Čelebić bila je spriječena da doputuje u Crnu Goru, pa je zadovoljstvo da govori o njenoj knjizi pripalo Durutoviću, navodi se u saopštenju službe za medije festivala “Ćirilicom”.
-Najstariji temelji književne kulture i pismenosti današnje Crne Gore predstavlja sasvim izvjesno ‘Leksionar i Pontifikal Kotorske biskupije’ iz 12. vijeka. Ovo djelo ima 404 stranice manuskripta, pisano je na pergamentu, latinskim pismom i nalazi se u Ruskoj akademiji nauka u San Peterburgu.
Kao što se vidi iz Pontifikala, Kotor je vjekovima kasnije, iako za Veneciju mala provincija, za crnogorsko kulturno pamćenje, ne samo hrvatskog nego i svih naroda, imao izuzetno značajnu ulogu slavnog savremenika u svim civilizacijskim tokovima-objasnio je Durutović.
On je naglasio i da to nije samo dio lokalnog ambijenta, već i svjetske kulturne baštine.
-Na stranicama manuskripta, neprocjenjive vrijednosti, bilo je skriveno više od hiljadu citata iz Biblije i Jevanđelja, a sa sigurnošću se može reći da se danas mali broj sredina može pohvaliti ovako i na ovaj način kompletiranim 12. vijekom - s knjigom koja objedinjuje lokalni ambijent i na najvišem nivou predstavlja svjetsku kulturu-kazao je Durutović.
U ime izdavača, Zvonimir Deković je primijetio da se kulturni značaj određenih rukopisa ili svjedočanstava nerijetko ne vrednuje dovoljno, a mnoga značajna kulturna obilježja se i ne čuvaju (na pravi način) u našim ustanovama.
Program festivala “Ćirilicom” nastavljen je predstavljanjem djela “Paštrovski almanah IV”. Iz JU Narodna biblioteka (NB) Budve su istakli poseban značaj ove večeri jer se NB Budva, navode u saopštenju, svih ovih godina na različite načine trudila da afirmiše i kulturnu baštinu sa područja opštine Budva, kao i priče o ćirilici i autorima koji pišu ćirilicom. “Paštrovski almanah IV” predstavili su dr Miroslav Luketić, Nemanja Kuljača, dr Predrag Zenović i Radomir Uljarević.
Ovaj broj “Paštrovskog almanaha” posvećen je godišnjicama tri velika događaja: 100 godina od kraja Velikog rata, 100 godina od Petrovačke komune i 40 godina od razornog zemljotresa koji je zadesio Crnogorsko primorje.
-Ovim važnim datumima i našem odnosu prema njihovom značenju u današnjem vremenu posvećen je centralni dio ovog izdanja Almanaha. Zato je, u svom istorijskom dijelu, Almanah ujedno i rekapitulacija istorije XX vijeka - kratkog za Evropu i svijet, a dugog za sve balkanske narode.
Kao i uvijek, Almanah nije zagledan samo u prošlost. Kritičkim tekstovima o održivom razvoju, idejama i stvaralaštvom savremenih generacija, manifestacijama i projektima, Paštrovići i Budva potvrđuju svoju brigu o identitetu u vremenu pred nama.
Urednička ideja vodilja bila je da su kreativnost i briga o identitetu grada preduslov za susret sa izazovima nadolazećeg vremena-piše u uvodu.
Na kraju knjige je zahvalnica mnogobrojnim ktitorima i ljudima koji su svojim doprinosom omogućili ovo izdanje Paštrovskog almanaha, kao i autorima koji su mu svojim tekstovima ispunili stranice.
