.jpg)
Lastavica: Obilježeno 80 godina od rasformiranja „Campo Mamula“ (VIDEO, FOTO)
Izvor, foto: Media Biro
Polaganjem vijenaca na tvrđavi Mamula na ostrvu Lastavica, obilježena je osamdeseta godišnjica raspuštanja logora "Campo Mamula" 14. septembra 1943. godine.
Tim povodom, u Istorijsko- memorijalnoj galeriji predstavljena je nova postavka koja odaje počast burnoj istoriji ostrva i pruža posjetiocima uvid u ulogu Mamule tokom oba svjetska rata.
Izložba je sačinjena od kolekcije artefakata i istorijskih dokumenata prikupljenih iz Državnog arhiva Crne Gore, Trsta, Beča i drugih izvora.
Posebno mjesto u galeriji posvećeno je sjećanju na sve zatvorenike, izlistavanjem njihovih imena.
Takođe, unutar galerije predstavljen je i period rekonstrukcije tvrđave, kao i svi napori usmjereni ka obnovi ovog utvrđenja.
-Ovdje smo da bismo obilježili još jednu bitku protiv zaborava i da bismo odali poštu onima koji su stradali od gladi, bolesti i terora, a bez suda i suđenja streljani.
Ponovo smo se našli u ovom nekad remek-djelu tvrđavske arhitekture, koja je osvajačima u I i II svjetskom ratu, na žalost služila kao mjesto za izolaciju njihovih protivnika.
Ovom prilikom, u ime Organizacije boraca NOR-a 1941-1945 želim da izrazim veliku i duboku zahvalnost zakupcima Mamule i investitoru što su prihvatili našu inicijativu da se uredi i opremi memorijalna soba za sjećanje na zatočenike ovog logora.
Sada je veoma bitno da se prikupe spiskovi logoraša, fotografije i druga dokumentarna građa u vezi logora, kako bi se spomen soba popunila i postala stalno obilježje logoraša Mamule-kazao je potpredsjednik SOBNOR-a Crne Gore Ljubenko Borović.
Predsjednik Opštine Herceg Novi Stevan Katić istakao je značaj ove godišnjice koja pruža priliku da se očuva sjećanje na prošla vremena, oda počast žrtvama i da se pokaže da žrtve heroja i nepravde učinjene prema njima i stanovnicima ovog prostora nisu zaboravljene
-Zato je značajno uvijek podsjećati na važnost poštovanja ljudskih prava, na potrebu da se borimo za pravdu i istinu i na to koliko je važno da se zajedno suprotstavimo svakom obliku netolerancije i mržnje.
Danas dok obilazimo Mamulu i spomen sobu posvećenu nastradalima, treba da se prisjetimo da su ljudi iz različitih krajeva i različitih vjera bili zatvoreni ovdje.
Civilizacijski zadatak svih nas je da se u svakom trenutku založimo za to da se nikada ne ponove trenuci kada su ljudi bili progonjeni zbog svoje nacionalnosti, vjere, ili političkog uvjerenja-poručio je Katić.
Posebno je istakao veliku zahvalnost “vrijednom, stručnom timu” koji je radio na izradi memorijalne sobe u sklopu Mamule”.
Prisutnima na ceremoniji polaganja vijenaca obratio se i predsjednik mjesnog odbora OBNOR-a, Ilija Moric.
-Želim da vam se zahvalim što ste izdvojili vrijeme i uložili napor da se kroz naše okupljanje i dalje čuva sjećanje i slobodarska tradicija naši naroda na ovim prostorima.
Posebno bih istakao da vjerujem da to radimo na adekvatan, održiv, dostojanstven i nadasve održiv način.
Takođe želim da se zahvalim domaćinu posebno na svim aktivnostima koje sprovodi na uspostavljanju istorijsko-memorijalne galerije i na obogaćivanju njene zbirke-kazao je Moric.
Henning A. Šaub, generalni menadžer hotela Mamula Island, srdačno je pozdravio sve prisutne i istakao da je dramatična i herojska istorija ostrva razlog okupljanja svake godine na ovom mjestu.
-I to, kako se ne bi nikada zaboravila.
Istovremeno, ona služi kao podsjetnik na istorijski značaj za buduće generacije, pozivajući ih da pristupe sa poštovanjem i cijene žrtve učinjene za slobodu.
Tokom posljednjih mjeseci, moj tim i ja imali smo privilegiju da ugostimo lokalne, regionalne i internacionalne posjetioce, koji su došli da saznaju, da razumiju, i ono što je najvažnije, da odaju počast.
Iskustvo mi govori da posjetioci biraju da dođu na Mamulu zbog njenog istorijskog značaja, i to čine sa otvorenim srcem.
Dolaze informisani i zainteresovani. Da formiraju svoja sopstvena mišljenja, da se urone u istoriju Crne Gore i Bokokotorskog zaliva.
Dolaze sa znanjem o Jugoslaviji i njenoj kompleksnoj istoriji.
Veoma često upravo ih to motiviše da izaberu Mamulu kako bi je istražili. Zbog njene bogate istorije.
Njene raznovrsnosti, koja čini istoriju razumljivom i destinaciju interesantnom-istakao je Šaub.
Tvrđava koju je sagradio austrougarski general
Lazar Mamula
kao vojno utvrđenje pretvorena je u kazamat u Prvom svjetskom ratu, a u Drugom svjetskom ratu u njemu su pod italijanskim fašističkim režimom tamnovali ne samo vojnici, već stari, žene i djeca.
Tokom italijanske okupacije u II Svjetskom ratu, Kraljevina Italija je uspostavila u Boki čitav sistem zatvora i logora sa strogim režimom unutrašnje organizacije.
Od marta 1942. do septembra 1943. Mamula je korišćena kao zatvor za interniranje komunista i boraca narodno-oslobodilačkog pokreta iz Boke Kotorske i regiona-Dubrovnika, Korčule, Sarajeva, Mostara, Trebinja i drugih mjesta.
Nakon 18 mjeseci, tokom kojih su kroz logor prošli više od 1.500 osoba, polovinom septembra 1943. Kampo Mamula su napustili posljednji zatvorenici.
Delegacija OBNOR-a Herceg Novi, potomci zatvorenika i građani Boke od 2010. obilježavaju ovaj dan, a od 2018. Memorijalni dan organizuje se u saradnji sa kompanijom Orascom, zakupcem ostrva.
