Dr Zarija Pejović: Osvrt na finansije Opštine Bar
Autor: dr Zarija Pejović
Foto: Stevo Vasiljević
Budžet opštine Bar nakon 2021. godine, u kojoj su prihodi restriktivno planirani uslijed korona krize na nivou od 16,2 miliona eura, u 2022. godini pokazuje snažan oporavak i prihodi su planirani na nivou od 20,1 miliona eura.
Povećanje prihoda prije svega je planirano kroz povećanje poreza.
Poreski prihodi lokalnih samouprava su porez na nepokretnost i prirez porezu na dohodak fizičkih lica, potom lokalnim samoupravama pripadaju i zakonom ustupljeni prihodi kao što su porez na dohodak fizičkih lica, porez na promet nepokretnosti, kao i koncesije i godišnje naknade pri registraciji motornih vozila.
Pored navedenih prihoda, lokalne samouprave se finansiraju i od taksi, naknada, renti, prodaje zemljišta, donacija i drugih prihoda definisanih Zakonom o finansiranju lokalnih samouprava.
Uvećanje poreskih prihoda je rezultat većih poreza na nepokretnost, budući da je došlo do uvećanja tržišne vrijednosti samih nepokretnosti uslijed inflacije.
Veći porez na nepokretnost nosi i rizik naplate ovog prihoda jer pogađa širu populaciju, penzionere, nezaposlene, odnosno one koji su zaposleni ali ne ostvaruju prihod od turizma.
Stoga je naplata poreza na nepokretnost izazov za lokalne samouprave.
Izmjenama Zakona o finansiranju lokalnih samouprava država će ustupati primorskim opštinama 50% prihoda iz poreza na dohodak fizičkih lica, umjesto dosadašnjih 12%.
Ovim se nastoji kompenzovati moguća manja naplata poreza na dohodak fizičkih lica uslijed sprovođenja programa „Evropa sad“ po kome se bruto zarade do 700 eura ne oporezuju.
S obzirom na navedenu izmjenu zakona, za očekivati je veći opštinski prihod po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica.
Značajan dio budzetskih rashoda opštine čini kapitalni budžet, u iznosu od 9,7 miliona eura ili 43% ukupnih izdataka.
Kapitalni budžet je namijenjen za lokalne puteve, izgradnju infrastrukture, građevinske objekte.
Smatramo da posebnu pažnju zaslužuje stavka otkup zemljišta u iznosu od 1.9 miliona eura, budući da je potrebno procijeniti neophodnost kupovine zemljišta i izvršiti adekvatnu procjenu vrijednosti imovine.
Takođe na drugoj strani lokalna samouprava će finansirati rashode sa prodajom imovine u vrijednosti od jednog miliona eura, što opet iziskuje reviziju ovih odluka, koje će svakako biti predmet aktivnosti lokalnog parlamenta.
U strukturi tekućih izdataka, izdaci za zarade su u odnosu za 2018. godinu uvećani za 25%, odnosno sa 2,8 miliona eura na 3,5 miliona eura.
Lokalne samouprave bi trebale kontrolisati rast troškova zarada, budući da ovi troškovi vrše pritisak na uvećanje deficita budžeta.
Visoki prihodi od naknada za komunalno opremanje građevinskog zemljišta planirani za 2022. godinu u iznosu od 4,5 miliona eura, govore u pravcu dalje izgradnje objekata, što nas dovodi do pitanja upravljanja prostorom i kvaliteta života, tim prije što je Bar prepoznat kao grad sa „puno prostora“, za razliku od nekih drugih primorskih opština.
Pozitivno je što su prihodi opštine Bar po osnovu naknada za korišćenje luke, uvećani na 500.000 eura, u odnosu na 2018. kada su iznosili 195.813 eura.
Prema Zakonu o finansiranju lokalnih samouprava 50% koncesija na korišćenje luka pripada opštini u kojoj se luka nalazi.
Mišljenja smo da bi opština Bar u narednom periodu trebala da posveti više pažnje rješavanju pitanja kanalizacione mreže, te izgradnji kolektora.
S obzirom da stanovništvo Crne Gore sve više stari biće potrebna veća podrška starijim osobama, kroz otvaranje domova za stare, geronto podršku i slično.
Ako izvršimo poređenje sa opštinama u Primorskom regionu, na osnovu dostupnih podataka, prihodi budžeta opštine Herceg Novi su planirani na nivou od 18,6 miliona eura, opštine Kotor 19,3 miliona eura, opštine Tivat 18,4 miliona eura, opštine Budva 29,2 miliona eura i planirani prihodi opštine Ulcinj su 9,3 miliona eura.
Time možemo zaključiti da je budžet opštine Bar sa planiranim izvornim prihodima od 21,1 miliona eura, iznad prosjeka prihoda primorskih opština.
Autor je prodekan za nastavu Fakulteta za ekonomiju i biznis Univerziteta Mediteran i predavač na predmetima Javne finansije i Ekonomska analiza.
Ovaj autorski tekst objavljen je u sklopu projekta “Budžet skener” NVU Sua Sponte Bar za koji su dodijeljena sredstva na konkursu Opštine Bar za raspodjelu sredstava za projekte i programe nevladinih organizacija za 2022. godinu.
