U Baru 1945. "recikliran" američki bombarder
Izvor, foto: Zupci Times
Autor: mr Ilija Vukotić
Dok je Drugi svjetski rat bjesnio na svim frontovima i lomila se njemačka mašinerija, Bar faktički 1944. godine oslobodiše sami Njemci. U zoru digoše Velji most i odstupiše u pravcu Skadra, jer su svi drugi putevi već bili na oslobođenoj teritoriji.
Nedugo nakon povlačenja Njemaca, početkom 1945. godine još jedan događaj privukao je pažnju stanovnika. Bio je to avion američke avijacije US AIR FORCE ,,B 17“, teški bombarder, koji je letio između Lisinja i Rumije neobično nisko.
Naoružan sa 13 mitraljeza 12,7 mm brauning imao je deset članova posade. Posada je napuštala avion iznad Bartule, a prvi padobranac je doskočio na Šantonov most. Tom prilikom, priča Milo Vukčević koji je bio dječak, majka Branka Živkovića mislila je da joj Branko stiže iz zarobljeništva padobranom.
Drugi padobran se zakačio na topolu Mitra Iličkovića u blizini kuće Iva Mašanovića koji je znao engleski pa je poslužio kao prevodilac u komunikaciji sa posadom B 17 “Leteće tvrđave“.
Četvoromotorna tvrđava je, nakon što je posada napustila avion, udarila u brdo između Šušanja i Brce. Da su ostali bez goriva potvrđuje i to što nije došlo do eksplozije.
Posada nije znala da je Bar slobodna teritorija, ali kada im je to saopštio Ivo Mašanović sa komandom 10. crnogorske brigade – obradovali su se.
B-17 je bio težak 15 tona prazan, a nosivost mu je bila osam bombi po 300 kila. Svaki od četiri Pratt & Whitney motora, bio je snage 1200 konja i bio je tonu težak, pa se pitamo gdje je sve to nestalo.
Kako su tada naši sugrađani uspjeli da demontiraju i odnesu djelove aviona, pitanje je. Još postoje i koriste se stvari koje su napravljene tada od ostataka ,,leteće tvrđave“.
Od Dobre Vode do Spiča i Zubaca ljudi su mi pokazivali ljese, kace, gajbe itd, kao i kardan sajlu od komandnog volana aviona.
Luka Janković je, na primjer, pravio češljeve od tog lima, kao i mnogo drugih stvari kojih nije bilo u poratnom vremenu. Nekoliko padobrana su ljudi podijelili među sobom da bi pravili odjeću.
Platno je bilo od čiste svile tako da je odjeća dugo trajala. A tek čaršavi od murava trajali su godinama.
Posada američkog aviona je dovedena u kuću Ilije Ratkovića u Rap gdje je bila komanda 10. crnogorske brigade. Čedo kaže da neće nikada zaboraviti žvakaće gume koje su dobili od posade.
Mislili su da su to karamele. Djeca su dobila i čokolade ali im je bilo još zanimljivije posmatrati vojnike, njihove uniforme i slušati razgovor. Ponašanje pilota je bilo prilično prijateljsko.
Ali, kada su ponuđeni kačamakom, ne zna se iz kog razloga, odbili su da jedu i pepeo od cigareta su otresli u tanjir. Piloti su sjutradan prebačeni u njihov štab u Bari.
Inače u Baru je prvi avion pao 10. aprila 1941. godine na plažu kod nekadašnjeg ušća rijeke Rikavac, gdje je prisilno sletio. To je bio engleski avion sa tri člana posade. Piloti su preživjeli, ali su bili povrijeđeni. Pomoć im je ukazala Mileva Krcalović iz Bara.
Udar aviona u vrh Rumije
Prva avionska nesreća u Crnoj Gori bio je udar putničke letilice YU-Bad broj 257 Uprave vazduhoplovnog javnog pristaništa Beograd-Zemun u vrh Rumiju 27. novembra, 1947. godine kada su poginuli 18 putnika i pet članova posade, odnosno svi koji su tog kobnog dana bili u avionu ,,LI 2“ ruske proizvodnje.
- Tagovi:
- Zupci Times
- Zupci
- Ilija Vukotić
