Prihod od prodaje soli tek za četiri godine
Izvor, foto: Dan
Autor: Miljan Knežević
Troškovi budućeg preduzeća koje bi upravljalo parkom prirode „Ulcinjska solana“ biće višemilionski, a Opština Ulcinj koja je osnivač preduzeća predviđa da bi lokalna samouprava za šest godina, iz sopstvenog budžeta trebalo za rad preduzeća da izdvoji milion i po eura.
Planirano je da oko 960.000 eura obezbijedi Vlada, dok bi tokom tri godine sopstveni prihodi preduzeća iznosili svega 273,000 eura. Odnosno, prihodi od prodaje soli očekuju se tek u četvrtoj godini rada i to u iznosu od 91.000 eura, koliko bi iznosili i u naredne dvije godine.
Tokom prve godine iz opštinske kase moralo bi se izdvojiti oko 170.000 eura a potom 370 i 345 hiljada naredne dvije. Nakon toga Opština bi uplaćivala po 200.000 eura tri godine. To pokazuje Nacrt plana upravljanja Parkom prirode „Ulcinjska solana“, koji se još nije našao pred odbornicima lokalnog parlamenta.
Plan je završen u junu prošle godine i ključan za revitalizaciju Solane i buduće upravljanje nad tim prostorom. Na njegovoj izradi radili su predstavnici opštine Ulcinj, Ministarstva održivog razvoja i turizma, Agencije za zaštitu životne sredine, NVO sektor kao i bivši radnici Solane – stručnjaci za režim voda.
Opština je trebalo da preuzme upravljanje Solanom 24. avgusta prošle godine, ali je odustala jer nije stvorila pravne pretpostavke da uđe u taj posao, pa su Nacionalni parkovi Crne Gore (NPCG) i stečajna uprave ulcinjske solane sklopili aneks ugovora o zakupu tog preduzeća koji će važiti do kraja avgusta 2021. godine.
Stoga će plan upravljanja sigurno na reviziju i to tokom godine jer je budžetom Opštine Ulcinj za 2021. godinu, za buduće provredno društvo, koje će upravljati parkom prirode predviđeno 150.000 eura.
Prema članu 11 Odluke o proglašenju parka prirode „Ulcinjska solana” predviđeno je da se sredstva za rad upravljača obezbjeđuju: godišnjim budžetom jedinice lokalne samouprave u skladu sa godišnjim programima, planovima i projektima u oblasti zaštite prirode; od proizvodnje soli; donacijama i drugim izvorima prihoda u skladu sa zakonom.
Kapitalnim budžetom Crne Gore u 2020. bila su predviđena su sredstva od milion eura za aktivnosti saniranja nasipa. Kod procjene potrebnih sredstava za sprovođenje plana upravljanja autori su uzeli u obzir troškove ljudskih resursa (bruto plate i ostala primanja zaposlenih), finansiranje programa (konkretni programi koji se odnose na Park prirode „Ulcinjska solana“) ostale troškove i drugi materijalne i nematerijalne troškove koji prate poslovanje investiciona ulaganja (ili kapitalni projekti) za saniranje bentova i ostale infrastrukture.
Ekonomista i predsjednik OO Građanskog pokreta URA Omer Bajraktari smatra da Nacrt plana upravljanja jeste temeljni dokument za buduće funkcionisanje tog resursa koji definiše formiranje novog preduzeća koji bi upravljalo ovim prostorom. Prema njegovim riječima osnivač tog preduzeća je Opština.
– Ali neophodno je računati na partnerske odnose, prije svih sa nevladinim sektorom i Vladom, jer suviše je to kompleksno pitanje da bi Opština sama sve radila jer nema resurse za to.
Takođe treba biti i maksimalno otvoren prema inostranim partnerima, bilo to iz nevladinog sektora ili iz privatnog sektora koji mogu dati svoj doprinos ili vidjeti svoju ekonomsku logiku i korist.
U budućem periodu treba naći najbolji model za valorizaciju Solane, kako bi ona ekonomski, turistički i ekološki unaprijedila privredu i turističku ponudu opštine Ulcinj. S jedne strane imamo jasan prostorno-planski model razvoja i uz studiju zaštite i plana upravljanja jasne smjernice, s druge strane imamo jasnu političku volju za razvoj Solane.
Sve to nam omogućava da optimističnije nego ikad prije gledamo i na Solanu i na opštinu Ulcinj – kaže Bajraktari.
Od kada je izgrađena Solana, na njoj je svake godine sakupljana so, osim u tri slučaja: ratne 1943, i 1968. i 2002. zbog velikih kiša koje su istopile so u bazenima. Posljednja berba soli organizovana je 2013.
Planom je predviđeno da se proizvodnja obnovi u četvrtoj godini rada pošto bi se investicionim aktivnostima stvorili uslovi za to.
– Suvišno je govoriti koliko bi bilo važno i ljekovito za ulcinjsku ekonomiju, povratak proizvodnje soli u Solani, odnosno njen ekonomski povratak. Takva fabrika i takav ekološki i turistički biser bio bi snažan impuls za bolju diversifikaciju ulcinjske privrede, odnosno smanjila bi se zavisnost građana od turizma, jer bi se otvorilo novih radnih mjesta u realnom sektoru.
Ali da bi se pokrenula Solana potrebno je dosta truda i političke volje. Tu dozu volje treba da pokazuju svi u narednom periodu, jer je za preporod Solane potrebno da se uključe svi akteri, lokalna uprava, Vlada i nevladine organizacije.
Sada u ovom momentu najveća prepreka bilo kakvoj valorizaciji Solane jeste pitanje vlasništva. To pitanje je prvi i najvažniji korak. Siguran sam da će nova Vlada veoma brzo donijeti odgovarajuću odluku o ovom pitanju – smatra Bajraktari.
Utvrđivanje vlasništva
Evropska komisija ukazala da je tokom 2019. godine Ulcinjska solana dobila zaštitu na nacionalnom i međunarodnom nivou, ali da su odlučne i urgentne aktivnosti i dalje neophodne za održivo upravljanje i zaštitu područja, i to prvenstveno pojašnjenje pitanja vlasništva.
Ulcinjska solana je nakon usvajanja odluke na sjednici SO Ulcinj 24. juna 2019. godine proglašena zaštićenim područjem – Parkom prirode.
Ministarstvo održivog razvoja i turizma kandidovalo je Solanu za Ramsar, treće močvarno područje u Crnoj Gori, u julu 2019. Solana je u septembru te godine proglašena močvarom od međunarodnog značaja i uvrštena na Ramsar svjetsku listu močvarnih područja.
Bajraktari ističe da je Savjet za privatizaciju i kapitalne projekte već je formirao komisiju koja treba da procijeni vrijednost imovine Solane i da ocjeni da nije plaćena tržišna naknada prilikom privatizacije tog preduzeća.
– Siguran sam da će se ta odluka donijeti veoma brzo, u okviru prvog kvartala, što bi značilo da će Savjet za privatizaciju shodno svojim ovlašćenjima koja proističu iz Zakona o svojinskim odnosima odlučiti da je zemljište Solane svojina države i opštine. Ovaj korak će sigurno otvoriti ventil oko Solane odnosno trasirati je u pravcu ekonomske, ekološke i turističke obnove – predviđa Bajraktari.
Solana je u većinskom vlasništvu Eurofonda koji posjeduje 71,48 odsto akcija. Solanu i Eurofond više od deceniju i po kontrolišu lica povezana sa biznismenom Veselinom Barovićem. Stečajna uprava Solane dala je negativno mišljenje na Plan upravljanja Solanom, koje im je dostavila Opština.
