Asocijacija turističkih vodiča: Država da nas zaštiti od nelojalne konkurencije i da nas ne ignoriše
Izvor: Pobjeda
Autorka: Nada Kovačević
Foto: Media Biro
Turistički vodiči, iako predstavljaju jedno od najvažnijih lica crnogorskog turizma, osjećaju se zapostavljeno i marginalizovano u sopstvenoj profesiji.
Uprkos tome što imaju šifru djelatnosti, vodiči nijesu prepoznati kao posebna grana turističke industrije, pa većina njih radi kao freelanceri, bez mogućnosti da se zakonski registruju na način koji odgovara sezonskoj prirodi posla.
Iz Asocijacije turističkih vodiča Crne Gore za Pobjedu ističu da se suočavaju sa nizom problema – od nedostatka institucionalne podrške i neprilagođenog poreskog sistema, preko građevinskog haosa i ekoloških problema na terenu, do nelojalne konkurencije stranih vodiča.
Nijesu prepoznati
- Uprkos činjenici da se radi o izuzetno lijepoj profesiji, vodiči u Crnoj Gori nijesu prepoznati kao individualna grana turističke industrije, iako imamo svoju šifru djelatnosti.
Svi uglavnom radimo kao freelancer-i (sami sebe zapošljavamo) i time nam je dosta nezavidan položaj s obzirom na to da vodimo neprekidnu borbu kako bi nam nadležne institucije dozvolile da se registrujemo, odnosno plaćamo porez parcijalno (ne kao društva sa ograničenom odgovornošću ili preduzetnici svih 12 mjeseci) – saopšteno je iz Asocijacije turističkih vodiča.
Naveli su da su Perast i Virpazar, iako među najposjećenijim mjestima u Crnoj Gori, nemaju regulisana parking stajališta za autobuse.
- Stari put od Kotora prema Njegušima je u svakodnevnom kolapsu pa vrlo često gostima presjedne vožnja jednim od najljepših puteva u Evropi - kazali su Pobjedi iz Asocijacije turističkih vodiča Crne Gore.
Ukazali su i na nedostatak javnih toaleta u većini gradova u Crnoj Gori, kao i na najfrekventnijim turističkim putnim pravcima, dodajući da imaju mnogobrojne probleme.
- Toliko ih je, da ne znamo odakle da počnemo.
Neprekidni (višedecenijski) građevinski radovi na glavnim turističkim rutama, kolapsi u saobraćaju, nekultura u saobraćaju, neobjašnjive deponije na najljepšim potezima u zemlji (između ostalog uginule životinje u rijekama koje prodajemo turistima kao netaknuti raj a onda moramo da objašnjavamo neprijatne prizore i mirise).
I za sve to se očekuje da vodiči nekom magičnom pričom prikriju te scene i učine da turisti odu kući sa lijepim utiscima iz Crne Gore - kazali su iz Asocijacije.
Navode da nemaju dovoljno institucionalne podrške, posebno se to osjeća tokom glavne sezone.
- Ukoliko sami ne pišemo, zovemo, tražimo, ništa se neće desiti, nećemo biti obaviješteni, pozvani na sastanak, uključeni u raspravu.
A tražiće se od nas da posjedujemo sve potrebne informacije - navode iz Asocijacije.
Ističu da glavni problem leži u nemogućnosti naših institucija da turističke vodiče priznaju kao zasebnu granu turističke industrije.
- U suštini, djeluje kao da zakon i dalje pišemo po principu nekadašnjeg Jugotursa, kad su svi bili zaposleni u okviru istog - naglašavaju iz Asocijacije dodajući da licenciranje vodiča nije dovoljno transparentno i kvalitetno regulisano.
- Tu ima mjesta za poboljšanje.
Po onome što smo mogli da primijetimo na terenu, djeluje kao da se ne obraća pažnja na tehničko vođenje, odnosno nove generacije vodiča samo uče teoriju (sve ono što piše negdje u knjigama) ali ne i na koji način treba da se vodi grupa ljudi (koji nije isti za gradove, prirodu, male grupe, velike, po velikim vrućinama, hladnoći i sl...).
Činjenica da u komisijama prilikom polaganja za licencu nema nijednog člana Asocijacije vodiča takođe nema previše smisla - ističu iz Asocijacije vodiča.
Tvrde da su se obraćali svim institucijama koje rade ispitivanje i obuku za vodiče, ali još jedan od problema je što se često obuke održavaju jednom kada sezona počne (sezona počinje od aprila, ne od juna) i samim tim, kako kažu, ne dobijaju priliku da uklope to sa radnim obavezama.
Stranci i problemi
Pitali smo i da li se susrijeću sa problemom neregistrovanih vodiča, posebno stranaca koji rade ilegalno.
- Najveći problem što se stranaca tiče je taj što je po našem zakonu njima dozvoljeno da polažu za našu nacionalnu licencu, što je veliki broj stranih državljana i uradio (a čak ni ne poznaju dovoljno naš maternji jezik da bi mogli biti turistički vodiči, što je jedan od uslova) i samim tim oni više ne rade nelegalno.
Ovo nije moguće ni u jednoj stranoj državi, mi ne bismo u njihovim državama mogli da polažemo.
Osim toga, nedostatak inspektora na terenu (sa njima smo imali jako uspješan sastanak ali oni zaista jesu limitirani sa brojem ljudi na terenu) dovodi do toga da kroz državu prolazi veliki broj stranih turlidera i vodiča nekažnjeno - objašnjavaju iz Asocijacije.
Predlažu određene mjere koje bi doprinijele profesionalizaciji njihovog sektora.
- Država mora da revidira uslove sticanja nacionalnih licenci.
Predlažemo najbolje evropske prakse gdje bi se licence sticale na fakultetima i da obuka bude po evropskim standardima u trajanju od najmanje dvije godine.
Do 40 procenata obuke bi trebala da bude praktična obuka. Sticanje licence za turističkog vodiča u Crnoj Gori stranim državljanima podrediti praksi EU.
Zaustaviti hiperprodukciju vodiča na engleskom jeziku (akcenat staviti na deficitarne jezike), kao što je praksa u pojedinim zemljama EU.
Dozvoliti turističkim vodičima da djelatnost registruju po principu naših kolega u Hrvatskoj gdje bi se akcenat stavio na sezonalnost posla koji varira od vodiča do vodiča.
Striktno je potrebno primjenjivati sankcije prema prekršiocima zakona o turizmu kako bi se stalo na kraj nelegalnom vođenju koje je uzelo maha, a prekršioci su najviše strani tur lideri, ali i domaće i strane turističke agencije.
Asocijaciju turističkih vodiča Crne Gore uključiti u lokalna i državna tijela za praćenje turističke sezone - kazali su iz Asocijacije poručujući da je potrebno, prije svega, više inspektora na terenu i samim tim češće kažnjavanje stranih vodiča i turlidera.
Takođe i duži i kompleksniji proces polaganja/licenciranja.
