Radovi usporeni zbog nedostatka sredstava
Izvor, foto: Dan
Radovi na sanaciji zgrade Državnog arhiva u Njegoševoj ulici u Kotoru odvijaju se uz podršku Ministarstva finansija i Ministarstva kulture, a u cilju stvaranja pogodnih uslova za čuvanje ahivske građe. U toku je obnavljanje fasade, a radovi su se odužili zbog nedostatka finansijskih sredstava.
–Radovi na zgradi Državnog arhiva se odnose na sanaciju eksterijera zgrade u skladu sa projektom Centra za konzervaciju i arheologiju Crne Gore – obnovu stolarije, fasade, olučnog sistema, kako bi se spriječio prodor vlage u depoe.
Svrha ovog projekta je unapređenje stanja Državnog arhiva u kontekstu njegove kulturne, istorijske, arhitektonske i ambijentalne vrijednosti za grad Kotor, ali i unaprjeđenje uslova za rad vodećih nacionalnih ustanova.
Takođe, omogućiće se i neposrednim korisnicima lakši i kvalitetniji pristup, čijom će upotrebom steći uvid u prošlost Crne Gore - kaže za „Dan” Saša Tomanović, direktor Državnih arhiva Crne Gore.
Imajući u vidu da se radi o zgradi koja je zbog svojih arhitektonskih vrijednosti uvrštena u registar spomenika kulture, kao i zbog vrijednosti arhivske građe koja se u njoj nalazi i predstavlja pokretno kulturno dobro od posebnog značaja za Crnu Goru, Tomanović ističe nameće da je bilo neophodno preduzeti određene intervencije, koje će stvoriti povoljnije uslove za smještaj i čuvanje arhivske građe i očuvanje ovog spomenika kulture.
Zbog nedostajućih finansijskih sredstava projekat za sanaciju objekta koji koristi Arhivski odsjek Kotor odvija se u tri faze, prva faza otpočela 2019. godine dijelom iz sredstava Ministarstva kulture (opredijeljenih u okviru Programa zaštite i očuvanja kulturnih dobara), a dijelom iz sopstvenih sredstava, čime je finansirano plaćanje projekta Centra za konzervaciju i arhelogiju, djelimična zamjena oštećene stolarije i dijela olučnog sistema.
U toku je druga faza, koja će biti finansirana iz budžetskih prihoda DACG, s obzirom da je zbog nedostatka sredstava kod Ministarstva kulture (izazvane teškom ekonomskom situacijom), po riječima Tomanovića, izostala podrška za ovu fazu projekta. U narednoj godini je planirana realizacija treće faze.
–Osnovni problem usporene realizacije projekta je nedostatak finansijskih sredstava iz razloga što se dijelom projekat finansira iz sredstava opredijeljenih od strane Ministarstva kulture, u okviru Programa zaštite i očuvanja kulturnih dobara, a dijelom iz budžetskih sredstava opredijeljenih DACG za održavanje građevinskih objekata.
Iz opredijeljenih budžetskih sredstava na godišnjem nivou, na poziciji za održavanje građevinskih objekata, koja u prosjeku iznosi 25.000 eura, DACG je u obavezi održavati osam objekata u vlasništvu države Crne Gore, objasnio nam je Tomanović.
U Arhivskom odsjeku Državnog arhiva u Kotoru čuvaju se dokumenta od 1945. godine naovamo, dok se starija građa, od Srednjeg vijeka do 1945., nalazi u Istorijskom arhivu u Starom gradu.
Vlaga uništava arhivsku građu
–Zakonska regulativa propisuje obavezno održavanje klimatskih, hemijsko-bioloških i fizičkih uslova koji će pospješiti zaštitu arhivske građe od štetnih uticaja vlage, temperature, svjetlosti, ultravioletnih i drugih zračenja, mikroorganizama, prašine......
Upravo iz tog razloga neophodno je održavati objekte za smještaj arhivske građe bez obzira na starost, poziciju i značaj objekta. Velika vlaga pogoduje razvoju mikroorganizama, plesni, razlivanju mastila, stvaranju mrlja, slepljivanju listova na arhivskoj građi.
U dužem vremenskom periodu na taj način građa postaje neupotrebljiva-ističe Saša Tomanović.
