Golubović: Državljani Rusije kreiraju disbalans turističke statistike
Autor: Petar Golubović
Foto: Privatna arhiva/Petar Golubović
Svjedoci smo prilično negativnog narativa koji se plasira crnogorskoj javnosti sa različitih adresa, a odnosi se na osnovnu privrednu granu naše zemlje.
Javnost mora biti svjesna da je turizam, kao privredna grana, vrlo osjetljiv na sve društvene, ekonomske, socijalne i prirodne nestabilnosti i nepogode.
Dokaz tome je i nemili događaj na Cetinju sa samog početka godine koji je „ugasio“ Crnu Goru u svakom smislu, pa i turističkom.
Takođe, turizam je osjetljiv i na sav negativan, uglavnom plaćen, PR koji se po pravilu generiše u regionalnim tabloidima i zato smatram da makar mi, u „našoj kući“, moramo biti odgovorni i objektivno informisati javnost o parametrima i statistici koja se odnosi na industriju turizma i putovanja.
Prije svega smatram da javnosti treba predočiti jednu širu sliku koja pokazuje trendove u industriji.
Prema zvaničnim podacima ETC (European Travel Commision) međunarodna putovanja i broj dolazaka u Evropi u prvom kvartalu 2025. godine su porasli za 4.9% u odnosu na isti period 2024. godine.
Broj noćenja s druge strane, ostvario je rast od 2.2%.
Kada je naša zemlja u pitanju u prvom kvartalu 2025. ostvaren je rast broja dolazaka inostranih turista za 3.54% u odnosu na prvi kvartal 2024., dok je broj ostvarenih noćenja inostranih turista manji za 10,1%.
To nam govori da kao država pratimo trend povećanja međunarodnih turističkih kretanja, ali nameće takođe i logično pitanje odakle ovakav disbalans i nelogičnost, da imamo povećan broj dolazaka, a značajan pad broja ostvarenih noćenja.
Neophodno je vrlo detaljno i oprezno analizirati stastističke podatke koji se odnose na turizam jer je dokazano da su 2023. godine u zvaničnu turističku statistiku ušli i svi oni državljani Rusije i Ukrajine koji su u našu zemlju zapravo izbjegli/migrirali usljed ratnih dešavanja.
Zbog toga ja često ovu godinu ironično nazivam i godinom „izbjegličkog turizma“ u našoj zemlji.
Isti ti ljudi su tokom 2024. vrlo intenzivno napuštali našu zemlju i selili se iz nje zahvaljući čemu je zvanična statistika pokazivala pad od 800.000 ostvarenih noćenja.
A samo ruski državljani su u 2024. ostvarili 48.662 dolazaka manje i skoro milion noćenja manje u odnosu na 2023. godinu.
S tim u vezi, treba istaći da su državljani Rusije upravo ti koji kreiraju disbalans turističke statistike i u 2025. godini i da su oni u prvom kvartalu 2025. ostvarili čak 115.681 noćenje manje u odnosu na uporedni period 2024.
Taj pad je dominantno prisutan u individualnom tj. privatnom smještaju i iznosi čak 114.335 noćenja manje.
Imajući u vidu ove činjenice, ne možemo govoriti o trendu pada industrije turizma u našoj zemlji zadnje dvije godine.
Ne možemo pričati o trendu pada jer izuzimanjem iz zvanične turističke statistike državljana Rusije, imamo skroz drugačiju sliku.
U prilog ovoj tezi apsolutno govore i drugi zvanični podaci koji se odnose na povećan broj putnika na našim graničnim prelazima, značajno veći broj posjetilaca u Nacionalnim parkovima Crne Gore u prva četiri mjeseca 2025. u odnosu na 2024., kao i veći broj putnika koje su opslužili naši aerodromi (+1.58% više putnika u prva četiri mjeseca 2025. vs 2024.).
Činjenica je da se struktura gostiju koji posjećuju našu zemlju izmijenila i da se vanevropsko emitivno tržište veoma dobro animiralo da posjeti našu zemlju.
Rast s ovog tržišta je u prvom kvartalu 2025. čak 60.6% u odnosu na uporedni period 2024.
Najznačajniji rast s ovog tržišta bilježe turisti iz Kine (+95%) i Izraela (+915%) i treba reći da se oni značajno kraće zadržavaju u destinaciji, posebno turisti iz Kine.
U 2025. u prosjeku su boravili svega 1.5 dana u našoj zemlji.
Potrebno je obratiti posebnu pažnju na pad broja dolazaka sa nama veoma značajnih tržišta zapadne Evrope i Skandinavije.
Kada je riječ o prihodima ostvarenim od turizma, iskrivljena turistička statistika direktno utiče i na sliku prihoda od turizma.
Ukoliko analiziramo podatke Centralne banke Crne Gore uočićemo da je rast prihoda od turizma u prvom kvartalu 2023. godine drastično uvećan u odnosu na uporedni period svih prethodnih godina.
U odnosu na rekordnu 2019. godinu veći je za čak 150%!
Ovaj naprasni rast turističkog prihoda u Q1 2023. godine očigledno je u direktnoj korelaciji sa dolaskom ruskih i ukrajinskih imigranata koji su u našoj zemlji našli privremeno boravište bježeći od rata.
Isti ovi ljudi ušli su u našu turističku statistiku o čemu sam ranije detaljno govorio.
Njihovim odlaskom tokom 2024. i tokom 2025. godine bilježi se i pad broja dolazaka i noćenja u zvaničnoj turističkoj statistici, a samim tim i pad prihoda od turizma u 2024. što se dalje „preliva“ na 2025. godinu.
Zanimljiva je činjenica da ukoliko uporedimo prihode turizma u Q1 2025. vs Q1 2019. vidjećemo da je ostvaren rast prihoda u iznosu od 86%.
Napomenuo bih da je od 2010. do 2019. godine rast prihoda od turizma u našoj zemlji u prosjeku bio 9.9% na godišnjem nivou tj. skoro pa se duplirao za period od deset godina.
Kada govorimo o predstojećoj ljetnjoj turističkoj sezoni, uzimajući u obzir trendove, najave povećanog prometa putnika na aerodromu u Tivtu za čak 25%, ali i dobre najave kada je booking kolektivnog smještaja u pitanju, očekujem jednu pozitivnu realizaciju turističke sezone.
Ono što nam kao destinaciji svakako ne ide u prilog jesu izazovi koji se odnose na saobraćajnu infrastrukturu i radove na različitim putnim pravcima.
To će zasigurno doprinjeti negativnoj situaciji i značajno povećanim saobraćajnim gužvama što će negativno uticati na zadovoljstvo turista, ali i svih nas koji živimo u Crnoj Gori.
Takođe, vjerujem da će se i ove ljetnje sezone sektor individualnog smještaja i naći pred izazovom da popuni sve veće smještajne kapacitete i da je ovom segmentu naše ponude neophodna mnogo ozbiljnija organizacija kada su marketinške aktivnosti u pitanju.
To jeste jedna u nizu stvari koje u budućnosti moraju dobiti mnogo ozbiljniji pristup od strane svih nadležnih i resornih institucija.
Autor je direktor Centra za istraživanje i razvoj turizma
Mišljenja i stavovi objavljeni u rubrici "Stav" nisu nužno i stavovi redakcije Feral.bar.
.png)
