.png)
Prije 140 godina: U Crnoj Gori prvi put predstavljena ideja o isušivanju Skadarskog jezera
Izvor: Portal Analitika
Foto: Slavko Vukčević
Prije tačno 140 godina, u Crnoj Gori je prvi put predstavljena ideja koja, uprkos nizu pokušaja, nikada nije zaživjela – ona o isušivanju Skadarskog jezera.
Prvi projekat koji se odnosio na isušivanje dijela jezera predstavljen je 1885, kada je francuski inžinjer Hilinger knjazu Nikoli predstavio ideju prema kojoj bi njegov nivo bio smanjen tri metra.
Time bi se dobilo oko 20.000 hektara novog zemljišta.
-Za realizaciju ideje francuskog inženjera bilo je potrebno regulisati tok rijeke Bojane, koja je tada pripadala Osmanskom carstvu. Diplomatski predstavnik Crne Gore u Istanbulu više puta je pokušavao obezbjediti saglasnost za ovaj projekat.
I pored načelne podrške Osmanskog carstva, do konkretnih aktivnosti na regulaciji toka rijeke Bojane, nikada nije došlo-zapisao je svojevremeno istoričar Adnan Prekić.
Međutim, do mnogo konkretnijih planova došlo je prvo u doba Kraljevine Jugoslavije, a onda i SFRJ.
Sredinom dvadesetih godina su vođeni i pregovori vlasti Jugoslavije i Albanije, ali dogovora ipak nije bilo. Pritom, vlasti tadašnje Kraljevine imale su ambiciju da isušeni dio jezera – osim korišćenja u poljoprivredne svrhe – bude i naseljen.
U obzorje Drugog svjetskog rata, italijanske okupacione vlasti u Albaniji takođe su se zainteresovale za isušivanje dijela jezera, i to na način da korito Drima i Bojane bude izmješteno.
Ni od toga nije bilo ništa.
Po završetku rata, SFR Jugoslavija i Albanija započeli su zajedničke aktivnosti na izradi projekta, planirane su i brane u susjednoj državi i proširenje korita Bojane, ali ubrzo je sve stopirano.
Jer, nakon rezolucije Informbiroa, uslijedio je potpuni prekid bilateralnih odnosa dvije države.
Jugoslovenske vlasti nastavile su same da ‘guraju’ projekat i 1949. godine u Zeti je gotovo sve bilo spremno za radove.
A oni su podrazumijevali mnogo toga – od sistema kanala, preusmjeravanja korita Morače, sve do prokopavanja tunela kroz Sozinu kojim bi voda iz jezera oticala u more.
Pobjeda je tih dana izvještavala i kako radnici angažovani na projektu prave i sopstveni fudbalski klub – Udarnik.
Međutim, nakon nekoliko mjeseci radova, sve su aktivnosti zaustavljene i vlast je konačno odustala od tog projekta. Razlozi su bili i finansijske prirode, ali i ekološki.
Neće proći dugo vremena, a Jugoslavija će se okrenuti turizmu kao bitnoj privrednoj grani i Skadarsko jezero postaće ono što je i danas – izuzetna atrakcija i vanserijski prirodni resurs sa bogatim biodiverzitetom.
U međuvremenu, 1983. godine, jezero će dobiti i status nacionalnog parka, čime je ideja o njegovom isušivanju trajno ‘eliminisana’.
- Tagovi:
- Nacionalni park
- Skadarsko jezero
- Albanija
