Bar, Crna Gora
7 Nov. 2024.
post-image

Neumorno otkucava vrijeme već tri vijeka (FOTO)

Izvor: Boka News

Autorka, foto: Mirjana D. Popović

Zgradu Sat-kule na Trgu od oružja u Starom gradu Kotoru nagrizlo je vrijeme – zbog oštećenih fuga koje ne povezuju dobro kamenu građu, voda ulazi unutra i dovodi u opasnost očuvanje vrijednog mehanizma Sata, koji neumorno otkucava vrijeme već tri vijeka.

Sat neumorno kuca zbog toga što u u Kuli već 300 godina ima vjerne čuvare- “meštre od ure”, koji mu svojim posvećenim radom ulivaju dah života.

Otac i sin, Ljubomir i Mirko Homen, dolaze svakoga dana sa Mula da otvore urarsku radnju u Sat-kuli, da naviju satni mehanizam, očuvan u izvornom obliku iz XIX vijeka.

Usput objasne radoznalim turistima koji se interesuju za ovaj spomenik kulture da nije bezbjedno da se penju kroz kulu, gore, te im ukratko ispričaju istoriju Sata, koja je u stvari hronika familije Homen.

To je ono zbog čega bi i urarski zanat Homena trebalo da ima poseban status kao nematerijalno dobro od značaja za Grad, poput Gradske muzike Kotor, osnovane 1842. godine i SPD “Jedinstvo” 1839 Kotor.

Zapravo, Kotorski Sat kuca od 1602. godine, kada je postavljen na kamenu kulu, a kada je nakon dugo vremena stao 1865. godine, iz Austrije je po naredbi cara Franja Josipa stigao meštar Franjo F. Homen (1841-1915), Ljubomirov pradjed, koji je opravio sat i učinio da on i dalje otkucava vrijeme kotorsko.

To su u narednim vjekovima činili i njegov sin Robert i potom unuk Mirko, a danas to naslijeđe održava osamdesetogodišnji Ljubomir Homen, koji uz pomoć sina Mirka Homena ne dozvoljava vremenskim i društvenim neprilikama da naude ovom vrijednom spomeniku kulture, značajnom ne samo za Grad, nego i za familiju Homen.

Franjo, Robert i Mirko Homen

Pravi raritet je to što Sat radi na stari mehanizam, konstruisan prije tri stoljeća. Nije zamijenjen elektronikom, kao na većini satova na spomenicima kulture u regionu i svijetu.

Građani/ke Kotora bi trebalo da budu ponosni na to, a da „gradski oci“ nagrade ljude koji su doprinijeli očuvanju ovog naslijeđa.

Kapetan duge plovidbe Mirko Homen, koji je ime dobio po svom djedu, takođe kotorskom uraru, svakodnevno oko osam ura ujutru, prije no što pođe na posao, navija satni mehanizam umjesto oca, kome u devetoj deceniji života nije lako penjati se uza skale do vrha kule, gdje je „ušuškano“ srce Staroga sata.

Ljubomir, pak, koji je sat održavao i navijao ga 70 godina, od kako je krenuo na zanat, redovno podmazuje zupčanike i brine o Satu sa ljubavlju koja mu je ugrađena odmalena, a koja mu je „s koljena na koljeno“ prenešena od prađeda, đeda i oca.

 Brine on o satu koji je opšte materijalno dobro zajednice, a istovremeno ga osjeća kao poveznicu sa precima.

Sat je „živ“ zahvaljujući zanatu, te su i samo znanje, vještina i umijeće sajdžije/urara sami po sebi takođe nematerijalna vrijednost, i to vrlo rijetka danas.

Kamena kula na koju je sat postavljen 1602. godine, zaštićeni je arhitektonski i istorijski spomenik kulture, najprepoznatljiviji motiv u Starom gradu Kotoru, prvi koji još sa Vrata od Mora ugleda svaki čovjek čim kroči na glavni gradski trg srednjovjekovnog grada pod zaštitom UNESCO-a.