.jpg)
Jovović: Ženske ličnosti ugrađene u temelje crnogorske duhovne i državne tradicije
Foto: Matica crnogorska
-Do skoro žene u patrijarhalnoj zajednici kao što je Crna Gora nijesu bile u fokusu stručnih i naučnih radnji, a knjiga profesora Božidara Šekularca „Crnogorske vladarke, plemkinje i princeze“ jasno pokazuje da su ženske ličnosti ugrađene u temelje crnogorske duhovne i državne tradicije-rekao je predsjednik Matice crnogorske Ivan Jovović, u ime izdavača, na promociji knjige istaknutog crnogorskog istoričara koja je održana u Crnogorskom domu u Zagrebu.
Promociju su organizovali Društvo Crnogoraca i prijatelja Crne Gore „Montenegro“ iz Zagreba i Matica crnogorska, koje već decenijama uspješno povezuju dvije države i dva naroda na temelju zajedničkih kulturnih i kulturoloških imenilaca.
Jovović je podsjetio da su zbog patrijarhalnog karaktera crnogorskog društva, žene, pa čak i one koje su pripadale visokim staležima, gotovo do savremenog doba bile sporedan činilac u društvenim procesima.
-O nekima osim spomena u rodoslovima nema drugih podataka u pisanim izvorima, a za dio njih usljed deficita arhivske građe gotovo da je teško napisati i najmanju leksikonsku odrednicu, što je jasan pokazatelj koliko je teško bilo izraditi ovako koherentnu studiju, imajući u vidu činjenicu da se istoriografija ne samo kod nas, već uopšte, dominantno bavila muškim polom, gdje su i znamenite ženske ličnosti, nekom inercijom, interpretirane na način da su stavljane na periferiju istorijskog značenja-pojasnio je Jovović.
Knjiga „Crnogorske vladarke, plemkinje i princeze“, prema njegovim riječima, daje neke nove naučne refleksije kada je u pitanju uloga žene na crnogorskom prostoru, počev od srednjeg pa do XX vijeka.
-Dolazimo do zaključka da su pojedine žene u određenim istorijskim trenucima, a nekad i intervalima, ostvarile značajnu ulogu u politici, odnosno obavljanju državnih poslova, te dale izuzetan doprinos na polju kulture i prosvjete, bilo kao ktitorke crkvenih zdanja bilo kao autorke radnji raznih književno – istorijskih žanrova.
Upravo ova knjiga ima za cilj da u granicama mogućeg promijeni dosadašnju percpciju, pa su izborom autora u istoj obrađena 32 ženska lika, gdje su mnogi od njih, po prvi put, ilustrovani, pa su na osnovu umjetničke imaginacije studenata Likovne akademije sa Cetinja ušli u kolektivnu memoriju.
Svojim naslovom, a naročito i sadržinom, ova knjiga zasigurno u crnogorskoj bibliografiji predstavlja osobeno izdanje-rekao je Jovović.
Do pojave ove knjige u crnogorskoj istoriografiji nemamo, objedinjenu priču o značajnim crnogorskim vladarkama, plemkinjama i princezama, čije djelovanje je u mnogo čemu sudbonosno i bitno u istorijskom postojanju i kontinuitetu državnosti od Duklje, preko Zete, do Crne Gore, istakao je politikolog Danilo Ivezić.
-I na ovom primjeru se pokazuje crnogorski odnos spram svoje istorije. Oni spadaju u onu grupu naroda koji ne znaju što bi s njom.
Dok drugi svoji istoriju izmišljaju ili kradu od drugih, Crnogorci se ne udostoje svoju naučiti.
Stoga je ova knjiga prof. dr Božidara Šekularca dragocjeni dokument vraćanja u kolektivnu memoriju onih brojnih crnogorskih vladarki, plemkinja i princeza perioda četiri crnogorske dinastije: Vojislavljevića, Balšića, Crnojevića i Petrovića dokumentirano, na osnovu arhivske građe.
U isto vrijeme, autor daje i historijski kontekst zbivanja toga vremena, kao i međusobnu povezanost i isprepletenost u tim odnosima tadašnjih država i dinastije, uokvirujući sliku istorijskih oblika državnosti Crne Gore kao značajnog faktora tadašnjih međudržavnih odnosa -rekao je Ivezić.
O važnosti uloge žena u naznačenim periodima crnogorske istorije informaciju dobijamo i posredno.
-Ukoliko se uzme u obzir da su se crnogorski/dukljanski/zetski vladari ženili princezama iz vladarskih, odnosno carskih, kraljevskih, patricijskih, plemićkih porodica, onda postaje jasno da su i oni sami bili ugledni vladari, kneževi, kraljevi, duksevi, plemići koji su kao suvereni vladali organizovanom, nezavisnom državom Dukljiom/Zetom/Crnom Gorom.
Na taj način postaje besmisleno pitanje jesu li ove države bile samostalne-rekao je autor knjige, Božidar Šekularac.
Tek zadnjih godina Crna Gora izražava dužno poštovanje prema vlastitim vladarkama i princezama podizanjem spomenika kraljici Jeleni Petrović Njegoš-Savoja i princezi Kseniji Petrović Njegoš, što je bitno ne samo za njegovanje kulture sjećanja, već i za promjenu percepcije o značaju socijalne istorije, takozvane ženske istorije u ukupnoj crnogorskoj istoriografiji, istakao je Jovović.
-Treba napomenuti da o princezama, knjeginjama i kraljicana iz ove dinastije postoji recentna literatura, ali, uprkos svemu, ostale su u sjeni svojih očeva ili muževa.
Posebno kolektivno poglavlje, ali i pažnju zahtijeva iščitanje biografija princeza vladarske kuće Crnojevića, u kojima je autor manirom iskusnog naučno-istraživačkog radnika prikazao svu kompleksnost društvenih struktura crnogorskog srednjeg vijeka-istakao je Jovović.
- Tagovi:
- Ivan Jovović
- Matica crnogorska
- Promocija
- Zagreb
