Rizik na dva točka
Autori: Jozo Brisković, Ivana Dašić
Stiže nam lijepo vrijeme, a sa njim i intenzivnije korišćenje motocikla kao prevoznog sredstva, naročito u južnim crnogorskim opštinama.
Sa pojavom motociklista, kao učesnika u saobraćaju, te intenzivnijom frekvencijom saobraćaja, dešava se i povećan broj saobraćajnih nezgoda, čiji uzroci mogu biti različiti.
Najčešće se kreću od tehničke neispravnosti motocikla, nepoštovanja saobraćajnih pravila, slabe koncentracije na vožnju, korištenja mobilnih telefona, ne nošenja zaštitne opreme... pored čega postoji još dodatni niz uzroka.
U okviru oblasti bezbjednosti saobraćaja motociklisti zauzimaju visoko mjesto na skali rizika od stradanja.
Prema Svetskoj zdravstvenoj organizaciji, mopedisti i motociklisti su proglašeni ranjivim kategorijama učesnika u saobraćaju.
Zajedno sa pješacima, na globalnom nivou, motociklisti predstavljaju najugroženiju kategoriju učesnika u saobraćaju, imajući u vidu da zbirno čine oko 45 odsto ukupnog broja svih poginulih u saobraćajnim nezgodama.
Zašto je bitno govoriti o ovom problemu?
Ako imamo u vidu da, upravljanje motorom do 50cmm imaju mladi od 16 godine, akcenat moramo staviti na njihovo obrazovanje i sticanje prakse vožnje motocikla na pravilan i bezbjedan način.
To podrazumijeva učenje i poštovanje saobraćajnih propisa, prije svega ograničenja brzine, pravilno i bezbjedno preticanje, obilaženje i mimoilaženje sa drugim učesnicima u saobraćaju, ali i obavezno nošenje zaštitne opreme.
Svjedoci smo negativne prakse, koja se ponavlja iz godine u godinu, a koja podrazumijeva da se motori voze bez zaštitne opreme, da se voze trotoarom, da se preticanje vrši i sa lijeve i desne strane, da vozači ne obraćaju pažnju ili ne vide da im se motociklista približio u namjeri da izvrši radnju preticanja...
Brzina (prekoračena, neprilagođena itd.) je, i dalje, glavni uzrok saobraćajnih nezgoda sa motociklistima.
Ono što ga svakako ubiti je usporenje, odnosno pad brzine u jedinici vremena. Pri brzini od 50-60 km/h, kada tijelo udari u neku nepomičnu prepreku, ono trpi silu od 20 g.
Nema te opreme koja će u takvoj situaciji sačuvati motociklistu.
Iz tog razloga važno je da motociklista predvidi mogućnost nastanka opasne/iznenadne situacije, te da smanji brzinu kako bi imao više vremena da reaguje.
Sa druge strane, imajući u vidu da greške u saobraćaju mogu imati veoma ozbiljne ili čak fatalne posledice, poseban akcenat se mora staviti na motocikliste.
Ovo napominjemo iz razloga što je potrebna mnogo manja greška od strane motocikliste, a da posledica bude kobna, u odnosu na, na primjer, vozače putničkih automobila.
Kamenčić na putu, uz neprilagođenu brzinu i nenošenje zaštitne opreme, može da bude faktor nastanka teških tjelesnih povreda, u saobraćajnoj nezgodi za motociklistu.
Većina povreda koje su rezultat saobraćajnih nezgoda sa motociklistima su povrede glave.
U evropskim zemljama, povrede glave uzrok su u oko 75 odsto slučajeva uzrok smrti među vozačima motocikla.
Analizama saobraćajnih nezgoda koje su izazvali motociklisti utvrđeno je da kaciga nije smetala vozaču da vidi opasnost, da se većina nezgoda dešava na kratkim relacijama (5-6m), da se većina vozača kretala brzinom do 50 km/h, i da su vozači koji su nosili kacigu imali trostruko veće šanse da prežive.
Pri sudaru brzinom od 20 km/h glava udari u prepreku silom od 1500 N (sila mase do 15 kg).
To ne može da izdrži ni natvrđa glava. Nošenje zaštitne opreme može umanjiti rizik od nastanka lakih telesnih povreda za 33-50 odsto.
Vozači motocikla moraju imati vidljivu zaštitnu opremu ili garderobu na sebi. A pored vizuelne uočljivosti bitna je i zvučna uočljivost.
Ne znam da li ste znali da se električni trotineti i motocikli koji ne stvaraju buku u stručnim krugovima nazivaju i "tihe ubice".
Međutim, kad se nezgoda dogodi kasno je raspravljati ko je kriv. Ukoliko želimo da poboljšamo stanje bezbjednosti u našoj zemlji moramo imati profesionalni i sistematični pristup problemu.
A u cilju povećanja bezbjednosti u saobraćaju ključna je edukacija i unapređenje obrazovanja u ovoj oblasti.
Što se tiče mladih vozača koji imaju najveći rizik stradanja na moticiklima što statistika i pokazuje, nije pitanje da li će se nezgoda desiti, nego kada će se desiti.
Preporuka, a i zakonska obaveza, je da prije učešća u saobraćaju dobro savladaju tehniku vožnje, da se upoznaju sa pravilima i propisima, da se opreme zaštitnom opremom, da poštuju ograničenja brzine, da provere tehničku ispravnost svog motocikla, i da izaberu motocikl koji odgovara njihovoj konstituciji.
Savjet za roditelje je da ne podliježu pritisku djece da kupe motocikl, već je potrebno prvo obezbijediti opremu i kvalitetnu obuku i edukaciju.
Svi opisani faktori, umnogome utiču na povećanje nivoa sigurnosti u saobraćaju.
Međutim, prije svega moramo zapamtiti da je glavni faktor bezbjednosti u saobraćaju uvijek vozač.
Tekst je nastao u okviru projekta ,,Bezbjedni u saobraćaju” koji Udruženje za bezbjednost saobraćaja Crne Gore sprovodi u partnerstvu sa Udruženjem za podršku djeci i mladima ,,DRUG” uz finansijsku podršku Ministarstva kapitalnih investicija Crne Gore.
