Da li je SMATSA odustala od izgradnje radarske stanice na Vrsuti ?
Izvor, foto: Avioportal.me
Radarska stanica Vrsuta, strateški važan projekat za civilno vazduhoplovstvo Crne Gore i za pružaoca usluga u vazdušnoj plovidbi Kontrolu letenja Srbije i Crne Gore SMATSA d.o.o. Beograd, ponovo se našla na dnevnom redu 40. sjednice Vlade Crne Gore devetog februara kada je usvojen Finansijski plan SMATSA d.o.o. za 2023.
Hronologija postavljanja radarskog sistema na lokaciji Vrsuta u Baru
Da podsjetimo javnost, SMATSA je još 16.01.2018. dobila UTU (urbanističko tehničke uslove) br. 07-352/18-1012 za ovu lokaciju od Opštine Bar.
Ubrzo nakon dobijanja UTU uslova, Vlada Crne Gore je u martu 2018. dobila Predlog za davanje u dugoročni zakup lokacije Vrsuta SMATSA.
U obrazloženju predloga, SMATSA je tada navela sljedeće:
-S obzirom da je položaj lokacije „Vrsuta“ pogodan za postavljanje radarskih sistema, Kontrola letenja Srbije i Crne Gore „SMATSA“ d.o.o. Beograd obratila se Ministarstvu odbrane zahtjevom za korišćenje predmetne lokacije, radi postavljanja radarskog sistema kojim bi se, uz radarski sistem koji se nalazi na lokaciji Srpska Gora u Podgorici, pokrio čitav vazdušni prostor Crne Gore i dio Jadranskog mora, čime bi se izbjegla zavisnost od razmjene radarske slike sa provajderima susjednih država.
Zbog geografske konfiguracije terena, kao i pozicije sekundarnih radara na lokacijama Srpska Gora (prevashodno terminalni radar i pokrivanje sjevernog dijela Crne Gore) i Porto Romano (na nivou mora), postoje zone bez odgovarajućeg radarskog prekrivanja.
Instalacijom sekundarnog radara na lokaciji „Vrsuta“ bi se ostvarilo radarsko prekrivanje dominantno korišćenjem radara u nadležnosti „SMATSA“ d.o.o, čime bi se značajno unaprijedila sigurnost vazdušne plovidbe, kao i integritet, raspoloživost i neprekidnost prijema radarskih podataka.
Instalacijom sekundarnog radara na lokaciji „Vrsuta“ omogućava se kontrolorima letenja da ranije uoče polijetanja vazduhoplova sa aerodroma susjednih zemalja‐Republike Albanije (Tirana) i Republike Hrvatske (Dubrovnik), što takođe doprinosi povećanju sigurnosti vazdušne plovidbe u prostoru koji je u nadležnosti „SMATSA“ d.o.o. “-istakli su iz SMATSA.
Po informaciji iz dokumenta Vlade, Ministarstvo odbrane (MO) je nakon sprovedenog tendera Vrsutu krajem jula 2018. izdalo u zakup SMATSA po cijeni od 22.000 eura mjesečno.
Lokacija planiranog radara na Vrsuti (1183m nadmorske visine)
Ugovor o zbirnoj nabavci radara (kojim je obuhvaćena i Vrsuta), SMATSA je zaključila 2020. sa Grupom ponuđača Thales Las France SAS iz Francuske (nosilac posla) i Khaoticen DOO Beograd, na iznos od 8,605.000 eura.
Ugovor se finansira iz sredstava kredita EIB (Evropske investicione banke).
Ministarstvo kapitalnih investicija (MKI) Crne Gore saopštiloje da je 14.01.2023, državni sekretar za energetiku i saobraćaj u MKI Admir Šahmanović obišao Terminalnu kontrolu letenja SMATSA u Podgorici i tom prilikom sa načelnikom Goranom Grahovcem razgovarao o rezultatima rada u 2022. i razvojnim planovima za 2023. .
Prema ovim navodima, sagovornici su se između ostalog saglasili da je projekat radarske stanice Vrsuta prepoznat kao jedan od glavnih projekata na polju snaženja infrastrukture kontrole letenja i da je “nastavak rada na tom projektu od velike važnosti kako bi pružanje usluga u sferi vazdušne plovidbe bilo dodatno osnaženo”.
Promjena lokacije?
Uprkos svim dosadašnjim navodima i naporima, radarska stanica Vrsuta nije našla svoje mjesto u Finansijskom planu SMATSA za 2023.
Dodatno, u Planu se navodi promjena lokacije Vrsuta zbog nemogućnosti regulisanja imovinsko-pravnih pitanja, a kao alternativna lokacija navodi se Koševac u Republici Srbiji.
U Planu je navedeno i da je prilikom planiranja potrebnih sredstava za realizaciju predmetnog ugovora sa ponuđačem iz 2020. uzeta u obzir pretpostavka odobrenja izmjene ugovora i zaključenja odgovarajućeg aneksa.
U skladu sa pretpostavkom planirana su sredstva za alternativnu lokaciju Koševac u iznosu od 10.8 miliona dinara.
Sudeći po navodima iz Plana, radar Vrsuta nije našao mjesto u nabavci iz 2020, već su predmetna sredstva uz određeno uvećanje preusmjerena na radarsku stanicu Koševac.
SMATSA – zajednička kompanija Srbije i Crne Gore
Kontrola letenja Srbije i Crne Gore je društvo sa ograničenom odgovornošću u državnom vlasništvu i to 92 odsto u vlasništvu Republike Srbije i 8 odsto Republike Crne Gore.
U skladu sa osnivačkim dogovorom Crnu Goru u SMATSA predstavlja tri člana u Skupštini (od ukupno šest), jedan član u Nadzornom odboru društva i Zamjenik direktora kontrole letenja. Kada je riječ o Skupštini SMATSA, svoje predstavnike iz Crne Gore delegiraju Ministarstvo finansija, MKI i MO, dok se predstavnik u nadzornom odboru društva bira iz redova MKI.
Takođe, predsjednik Skupštine SMATSA se do sada po dogovoru birao iz reda crnogorskih kadrova.
U sadašnjem sazivu Skupštine SMATSA imenovani su Žarko Koprivica (samostalni savjetnik I u Kabinetu ministra kapitalnih investicija), mr Nebojša Jušković (samostalni savjetnik I u kabinetu ministra finansija) i Krsto Perović (državni sekretar u MO), dok je u Nadzornom odboru SMATSA Admir Šahmanović, državni sekretar u MKI.
