Država štedi na djeci sa invaliditetom
Izvor: Dan
Autor: Milan Sekulovič
Foto: Lazar Ružić
Zaštitnik ljudskih prava i sloboda utvrdio je da postoji neujednačenost finansiranja dnevnih centara za djecu sa smetnjama i teškoćama u razvoju, odnosno da više novca dobijaju one ustanove koje je formirala država, a manje opštinske, iako rade isti posao i korisnike im šalju centri za socijalni rad.
Ombudsman je utvrdio da u Herceg Novom postoje dvije javne ustanove koje pružaju uslugu dnevni boravak djeci sa smetnjama i teškoćama u razvoju i to Dnevni centar koji je osnovala Opština, koji ima 12 korisnika, kao i Dnevni centar u JU Dječjem domu "Mladost" u Bijeloj, koji je osnovala država i koji ima deset korisnika.
U obje ustanove upućivanje korisnika vrši Centar za socijalni rad Herceg Novi. Ministarstvo rada i socijalnog staranja je rješenjem od 18. avgusta 2021. godine utvrdilo cijenu usluge dnevni boravak za djecu i mlade sa smetnjama u razvoju, koju pruža JU Dječji dom "Mladost" Bijela u iznosu od 2,19 eura po satu.
Na drugoj strani Opština Herceg Novi donijela je Pravilnik o kriterijumima i mjerilima za utvrđivanje cijene usluga u JU Dnevni centar za djecu sa smetnjama u razvoju Herceg Novi od 15. decembra 2021. i Odluku o utvrđivanju cijene usluga dnevnog boravka u JU Dnevni centar za djecu sa smetnjama i teškoćama u razvoju Herceg Novi, te je precizirano da cijene usluge dnevnog boravka iznosi: 1.280 eura mjesečno po korisniku za punodnevni boravak (8 časova); 640 eura mjesečno po korisniku za poludevni boravak (4 sata) i 7,27 eura po satu po korisniku.
Dnevni centar Sutorina, foto: Opština Herceg Novi/Arhiva Feral.bar
– Rješenja se razlikuju u odnosu na to u koju ustanovu dijete se upućuje, te korisnici u JU Dječjem domu "Mladost" participiraju u cijeni usluge, a da nadležno ministarstvo participira po 150,00 eura po korisniku, dok za JU Dnevni centar u Sutorini u rješenjima se ne navodi participacija korisnika, a od početka ove godine taj centar ne dobija participaciju od države – piše u mišljenju Ombudsmana.
U instituciji Ombudsmana su kontaktirali i druge centre u Crnoj Gori i utvrdili neujednačenu praksu.
– U usmenim razgovorima sa predstavnicima drugih dnevnih centara za djecu sa smetnjama u razvoju koje je osnovala lokalna samouoprava, obavješteni smo da pojedini i dalje dobijaju participaciju po korisniku u iznosu od 150 eura za cjelodnevni boravak, odnosno 75 eura za poludnevni boravak.
Predstavnici Zaštitnika obišli su veliki broj dnevnih centara, sa čijim rukovodiocima je u čestoj usmenoj komunikaciji i zapažene su različiti pristupi u finansiranju i različit odnos države prema njima.
Primjećuje se, dakle, različito postupanje i funkcionisanje dnevnih centara, odnosno različit odnos države prema onima koje su osnovale lokalne samouprave, u odnosu na one čiji je osnivač država.
Nejednakim postupanjem se korisnici usluga dovode u neravnopravan položaj i imaju nejednak tretman. Naime, u povoljnijem položaju bivaju oni korisnici ustanove koju finansira država – navodi se u mišljenju koje je donijela zamjenica Ombudsmana Snežana Mijušković.
Ovakav način poslovanja veoma važnih servisa za djecu sa smetnjama nije u skladu sa strateškim dokumentima koji preporučuju, između ostalog, da se djeci iz osjetljivih grupa tj. djeci sa smetnjama u razvoju, obezbijedi jednak pristup ostvarivanju prava.
Pokrivaju samo 20 odsto troškova
U instituciji Ombudsmana kažu da je Zajednica opština ranije ukazivala da učešće nadležnog ministarstva u iznosu od 150 eura za dnevne centre, pokriva samo 20 odsto od realne cijene koštanja ove usluge.
Dnevni centri na lokalnom nivou, kako navode, su ustanove socijalne i dječije zaštite koje su jedan od načina deinstitucionalizacije djece sa smetnjama i namjera njihove djelatnosti je i da se svoj djeci pruže podjednake šanse da napreduju u svojim sredinama, što predstavlja nastavak započetog puta okrenutog ka deinstitucionalizaciji.
– Mišljenja smo da u cilju uspješnog procesa deinstitucionalizacije potrebno je obezbijediti održivost ovih važnih usluga socijalne i dječje zaštite, jer se zapaža da se još nije u potpunosti dogodila decentralizacija pružanja usluga i finansiranja.
Lokalne samouprava uložile su velika sredstva na osnivanju dnevnih boravaka za djecu sa smetnjama u razvoju, ali se zapaža da u ovom trenutku država ima prilično indolentan odnos prema njima i njihovom funkcionisanju, naročito u sjevernim opštinama koje se nerijetko suočavaju sa finansijskim problemima.
Ističemo da se Zajednica opština u prethodnom periodu obraćala Zaštitniku, ukazujući na probleme finansiranja i dalje održivosti rada Dnevnih centara, kako bi se isti duguročno riješili – navode u instituciji Ombudsmana.
